òîåã ëúáåú/çãùåú
http://one.msn.co.il/Msites/Biz
ëúéáú îàîø ôøåô' ðçîéä ôøéãìðã àééìú ôéùáê òåôø ôééï 1997 úåëï îáðä îàîø òî' 2 1. òî' 3 2. òî' 4 3. òî' 6 4. òî' 8 5. òî' 10 6. òî' 11 7. òî' 12 8. òî' 12 9. òî' 15 10. òî' 16 11. òî' 17 ãâùéí áëúéáú îàîø òî' 22 çéôåù çåîø òî' 24 ëúáé òú çùåáéí òî' 29 îáðä îàîø ëúá-äòú äîãòé îàâã áúåëå àú ëìì äîéãò äîöèáø áúçåí äúîçåúå. ìîòùä, òáåãú îç÷ø áàä ìéãé ñéåí ø÷ ëàùø äéà îúôøñîú ëîàîø áëúá-òú. äôøñåí äåà ùî÷ðä ìîç÷ø äëøä ëçì÷ îäéãò äîç÷øé áúçåí äðãåï. ôøñåí ùì îç÷øéí áëúáé-òú îàôùø äôöú äéãò áéï ëì äçå÷øéí òåñ÷éí áúçåí îñåéí. äôöú éãò, ìäáãéì îùîéøú ñåãéåú, îàôééðú àú äîç÷ø äîãòé áúçåîé äà÷ãîéä. òì-éãé ôøñåí ùì úéàåøéåú åîîöàéí äîãò éëåì ìöòåã ÷ãéîä. áãøê æå çå÷øéí éëåìéí ìäéîðò îçæøä çñøú îèøä òì àåúí îç÷øéí, äééðå, ãøéëä áî÷åí. äéãò äîúôøñí îùîù ëáñéñ ìçùéáä åîç÷ø çãùéí. îáçéðú äçå÷ø/ú, äëúéáä äéà ôòîéí øáåú äæãîðåú èåáä ìòéáåã îòîé÷ ùì äçåîø. áëúéáä éù ìäúáññ òì îîöàéí åúéàåøéåú ÷åãîéí, åæå äæãîðåú ìøòðï àú äéãò àéùé ìâáé äôøñåîéí äîãòéí áàåúå úçåí. éåúø îæä, äëúéáä çùåáä îùåí ùäéà îàôùøú ìáãå÷ àú äøöó äìåâé ùì äîçùáä îàçåøé áéöåò äîç÷ø. îàîø îãòé îçééá àøâåï ùì äçåîø (ëôé ùéôåøè áçåáøú æå) äîãâéù àú äøöó äìåâé ùì áéöåò äîç÷ø. ôòîéí øáåú îúâìåú úåê ëãé ëúéáä ð÷åãåú çìùåú àå ñåâéåú ôúåçåú ùéù ììáï. éúëï àó ùéòìå äùòøåú îñåéîåú ùéù ìáçåï àîôéøéú èøí ôøñåí äîàîø. ñåâé îàîøéí îàîøéí îãòééí ðçì÷éí ìîàîøéí àîôéøéí ( îàîøéí àîôéøéí - îàîø àîôéøé îãååç òì áéöåò ùì îç÷ø (ðéñåé àå ñéãøú ðéñåééí) î÷åøé. äëåúáéí äí àìå ùáéöòå àú äîç÷ø, åáîàîø äí îôøèéí àú îäìëå åúåöàåúéå. çì÷é äîàîø äàîôéøé äí: úîöéú ( îáåà ( ùéèä ( úåöàåú ( ãéåï ( îàîøé ñ÷éøä - îàîøéí àìå îñëîéí àú äîç÷ø äàîôéøé áúçåí îñåéí (ìîùì áàîöòåú îèä-àðìéæä ùì îñôø øá ùì úåöàåú ðéñåééí), áîèøä ìäâéò ìîñ÷ðåú çãùåú. îàîø ñ÷éøä öøéê ìëìåì: 1. äâãøä ùì äáòéä. 2. ñéëåí ùì îç÷øéí. 3. äúééçñåú ìãåîä åìùåðä áéï îç÷øéí, ëåìì äöáòä òì çåñø-ò÷áéåú åôòøéí áéï úåöàåú îç÷øéí ùåðéí. 4. äöòä ìöòãéí äáàéí ùéù ìòùåú áàåúå úçåí îç÷ø. îàîøéí úéàåøèéí - îàîøéí ùîöéòéí úéàåøéä çãùä, àå ùòåñ÷éí áäùååàä áéï úéàåøéåú. îàîøéí àìå ãåîéí ìîàîøé ñ÷éøä, àìà ùáäí ìà ðãøùú ñ÷éøä ùì ëì äçåîø äàîôéøé, àìà ø÷ ìùí úîéëä áúéàåøéåú äîåöòåú. ìòåîú æàú, áäùååàä ìîàîøé ñ÷éøä, áîàîø äúéàåøèé ðãøùú éåúø çãùðåú. ëúáé-äòú ùåðéí îùîùéí ìôøñåí ùìåùú ñåâé äîàîøéí, ëôé ùéôåøè áøùéîú ëúáé-òú áäîùê. ëéååï ùøåá äîàîøéí áôñéëåìåâéä äí îàîøéí àîôéøéí, ðöéâ ìäìï àú ääðçéåú ìëúéáú îàîø àîôéøé. äðçéåú àìä îúôøñîåú òì-éãé äàâåãä äàîøé÷àéú ìôñéëåìåâéä ( ãó äëåúøú äëåúøú - ëåúøú äîàîø îñëîú, áôùèåú, àú äøòéåï äîøëæé ùì äîàîø. äàåøê äîåîìõ ìëåúøú äåà 10 òã 12 îéìéí. äëåúøú öøéëä ìëìåì: äöâä úîöéúéú ùì äðåùà äòé÷øé. äöâä ùì äîùúðéí àå äñåâéåú äúéàåøèéåú ùðç÷øå åä÷ùø áéðéäï . äëåúøú îöéâä àê åø÷ àú äîùúðéí äúéàåøèééí ùðç÷øå áàåôï àîôéøé àå àú àìä ùìâáéäí ðèòðå èòðåú úéàåøèéåú. ãåâîà ìëåúøú èåáä: "äùôòú îäéøåú ÷øéàä òì äáðú äð÷øà". äëåúøú öøéëä ìäéåú îåáðú åîáäéøä âí áòîãä áôðé òöîä. ìîøåú ùîèøúä äòé÷øéú ùì äëåúøú äðä ééãåò ä÷åøà òì ÷éåí äîç÷ø, äéà âí îùîùú ìæéäåé îàîøéí áîàâøé îéãò îîåçùáéí. ëéåï ùëê éù çùéáåú øáä ìáçéøú ëì îìä áëåúøú. îìéí îéåúøåú ùàéðï îàôééðåú áîãåé÷ àú úåëï äîàîø òìåìåú ìâøåí ìèòåéåú áñéååâ äîàîø ìúçåí úåëï . éù ìäéîðò îëúéáú îéìéí îéåúøåú áëåúøú, ëîå ìîùì 'äîç÷ø áðåùà...'. äëåúøú "îç÷ø òì äùôòú îäéøåú ÷øéàä òì äáðú äð÷øà" àéðä èåáä. îåáï îàìéå ùîãåáø áîç÷ø åìà áùéø àå áôñì. ìëï, äôúéçä "îç÷ø òì..." îéåúøú ìçìåèéï. ãåâîà îåøëáú å"áòééúéú" éåúø: "äùôòú îäéøåú ÷øéàä òì äáðú äð÷øà áâéìàé 14-18". äàí öéåï âéì äîùúúôéí îäåúé ìëåúøú? äúùåáä ìùàìä æå úäéä çéåáéú àê åø÷ ëàùø âéì îùîù îùúðä áìúé úìåé áîç÷ø. äëååðä ìîöá áå ä÷ùø áéï îäéøåú ÷øéàä ìäáðú äð÷øà á÷øá áðé 14 îåùååä ìæä äîú÷ééí á÷øá áðé 15 åëå'. àìà ùáî÷øä ëæä øàåé äéä ìãéé÷ éåúø áðéñåç äëåúøú. ìîùì, "äùôòú îäéøåú ÷øéàä òì äáðú äð÷øà áùëáåú âéì ùåðåú" àå, "äùôòú âéì òì ä÷ùø áéï îäéøåú ÷øéàä ìäáðú äð÷øà". ùí äîçáø åùéåëå äîåñãé - îúçú ìëåúøú éåôéò ùí äîçáø åäîåñã áå ðòøê äîç÷ø. ùí îùôçä åùí ôøèé òé÷øé îåöâéí áîìåàí. ùîåú ôøèééí ðåñôéí éåôéòå áøàùé úéáåú (ìîùì, 'îùä éöç÷ äöôúé' éøùí ë'îùä é. äöôúé'). ùí äîçáø éåöâ ììà úåàøå äà÷ãîàé (ìà øåùîéí ã"ø àå ôøåô'). îúçú ìùí äîçáø éåôéò ùéåëå äîåñãé. æä îöééï àú äî÷åí (îåñã) àùø áéï ëúìéå àå áçñåúå ðòøê äîç÷ø. áî÷øéí îñåéîéí éåîø äùéåê äîåñãé áùí äîåñã àå äàøâåï àùø éæí àå àéôùø (áúîéëä ëñôéú àå àçøú) àú òøéëú äîç÷ø. ëê ìîùì, àí çå÷ø îàåðéáøñéèú úì àáéá òøê îç÷ø îåæîï òì-éãé îùøã äáøéàåú, åäîç÷ø òùåé ìäéåú îåöâ òì-éãé äâåó äîæîéï (ìúîéëä áîãéðéåúå, ìîùì) éäéä äùéåê äîåñãé 'îãéðú éùøàì, îùøã äáøéàåú'. àí ìàçø òøéëú äîç÷ø, àê ìôðé ôøñåîå, çì ùéðåé áùéåê äîåñãé ùì äîçáø éù ìøùåí àú äùéåê ä÷åãí, ëìåîø, äîåñã ùáçñåúå ðòøê äîç÷ø, åìäáéà áäòøú ùåìééí àú äùéåê äòëùååé. àí àéï ìîçáø ùéåê îåñãé îåâãø (ìîùì, ôñéëåìåâ ÷ìéðé ùòåáã áàåôï òöîàé) úöåéï, áî÷åí ùéåê îåñãé, ëúåáúå ùì äîçáø. ëåúøú "øöä" ( ëúáé òú îñåéîéí ãåøùéí ìäåñéó, áúçúéú ãó äëåúøú (äãó äøàùåï), àú ëúåáúå ùì äîçáø. ãåâîà ìãó ëåúøú: Attribution of Control as a Determinant of Cooperation in Exchange Interactions Nehemia Friedland Tel Aviv University Running head: Control and Cooperation All correspondence should be addressed to the author, Department of Psychology, Tel Aviv University, Ramat Aviv 69978, Israel úîöéú äúîöéú äéðä ñéëåí ÷öø åîîöä ùì úåëï äîàîø. äéà îàôùøú ì÷åøà ìñ÷åø áîäéøåú àú úëåìú äîàîø, åëîå äëåúøú, äéà ðëðñú ìîàâøé îéãò îîåçùáéí. ëôñ÷ä éçéãä, äúîöéú äéðä äôñ÷ä äçùåáä áéåúø áîàîø, ùëï äéà äøàùåðä äð÷øàú, åìòúéí äôñ÷ä äéçéãä äð÷øàú (ìà ôòí îçìéè ä÷åøà àí ìäîùéê ì÷øåà áîàîø òì ñîê äúîöéú áìáã). òì äëåúá ìäéåú îåãò ìëê ùìøåá, ä÷åøàéí éú÷ìå áîàîøå ëçì÷ îøùéîä àøåëä ùì ëåúøåú òí úîöéåú, áùìéôä îîåçùáú. äúîöéú äéà äàîöòé äèåá áéåúø ìàéúåø îîåçùá ùì îàîøéí øìáðèééí, åìëï äéà öøéëä ìäéåú îãåé÷ú åáøåøä. ëåúáéí àó îùúãìéí ìëìåì áúîöéú àú äîéìéí äîøëæéåú áîàîø, òì îðú ùäììå éùìôå áçéôåù îîåçùá. úîöéú ëúåáä äéèá òåîãú á÷øéèøéåðéí äáàéí: îãåé÷ú: äúîöéú çééáú ìù÷ó áðàîðåú àú îèøú åúåëï äîç÷ø. àéï ìëìåì áúîöéú îéãò ùàéðå îåôéò áîàîø. äùååàä áéï úåëï äúîöéú ìøàùé äôø÷éí ùì äîàîø äðä àîöòé éòéì ìáãé÷ú ãéå÷ äúîöéú. òåîãú áôðé òöîä: ì÷åøàéí øáéí äúîöéú äðä úçìéó ìîàîø äùìí. ëéååï ùëê, éù ìäáäéø àú ëì äîåùâéí äëìåìéí áúîöéú. áîìéí àçøåú, àéï ìäðéç ù÷øéàú äîàîø äîìà úáäéø ì÷åøà îùîòåú îåùâéí äîåöâéí áúîöéú áöåøä ñúåîä. áúîöéú àéï ìöèè îúåê äîàîø äîìà àå îúåê î÷åøåú àçøéí àìà ìñëí åìúîöú. òí æàú, ãáøéí öøéëéí ìäéåú îåáàéí áùí àåîøí. ëúáé òú îñåéîéí ãåøùéí, áñåó äúîöéú, îéìåú îôúç (ìîùì, îäéøåú ÷øéàä, äáðú äð÷øà). àìå ãøåùåú ìáðééú àéðã÷ñéí. ÷öøä åñôöéôéú: ëì îùôè öøéê ìäéåú àéðôåøîèéáé. äãáø àîåø áòé÷ø ìâáé äîùôè äôåúç. úô÷éãå ùì æä î÷áéì åãåîä ìúô÷éã äëåúøú. äúîöéú îúçéìä áàéðôåøîöéä äçùåáä áéåúø, ùäéà îèøú äîç÷ø (àí ëé àéï èòí ìçæåø òì äëåúøú), àå ìçéìåôéï, äîîöàéí åäîñ÷ðåú. äàåøê äîëñéîìé ìúîöéú äåà 960 úååéí, ùäí áòøê 120 îéìéí. òåáãúéú: îèøú äúîöéú äðä îñéøú òåáãåú åìà äòøëúï. îåáðú å÷øéàä: äúîöéú öøéëä ìäéåú ëúåáä áðåñç áäéø, òðéðé å"éáù". áúéàåø äìéê äîç÷ø éù ìäùúîù áôòìéí åìà áùîåú òöí. ìãåâîà: "îç÷ø æä áåçï..." åìà "áîç÷ø æä ðòøëä áçéðä...". éù ìäòãéó äèéåú ôòéìåú òì ôðé äèéåú ñáéìåú. ìãåâîà: "îç÷ø æä äùååä àú äàéðèìéâðöéä ùì..." åìà, "äàéðèìéâðöéä ùì...äåùååúä áîç÷ø æä". îáçéðú æîðéí - éù ìäùúîù áæîï äååä ìãéåï áúåöàåú àå áîñ÷ðåú áòìåú îùîòåú ðîùëú, åáæîï òáø ìúéàåø îùúðéí ùäåôòìå àå îáçðéí ùðòùä áäí ùéîåù áùéèä. úîöéú îàîø àîôéøé öøéëä ìëìåì 100 òã 120 îìéí åìúàø: áòééú äîç÷ø (áîùôè àçã, àí ðúï). îùúúôéí åàôéåðéäí äøìáðèééí (àôéåðéí ùéù ìäí îùîòåú ìîç÷ø - îñôøí, âéìí, îéðí åëå'). ùéèú äîç÷ø (îëùéøéí, äìéê àñåó äðúåðéí). îîöàéí (ëåìì øîú äîåáä÷åú äñèèéñèéú). îñ÷ðåú åäùìëåú. úîöéú îàîø ñ÷éøä( äðåùà (áîùôè àçã, àí ðéúï). äîèøä î÷åøåú äîéãò. îñ÷ðåú. ãåâîä ìúîöéú: äúîöéú ëúåáä ëôñ÷ä àçú, ëåìä áìùåï òáø, îìáã äîùôè äàçøåï äîúàø àú îùîòåú äúåöàåú åðëúá áìùåï äååä. ëì çì÷é äîàîø (îáåà, ùéèä, úåöàåú åãéåï) îéåöâéí áúîöéú. îáåà äîáåà äåà äçì÷ ùîöéâ àú äø÷ò äúéàåøèé ìòøéëú äîç÷ø. äîáåà îåôéò áúçéìú äîàîø ììà ëåúøú 'îáåà', îúçú ìúîöéú, åëìåìéí áå ùìåùú äðåùàéí äáàéí: äöâú äáòéä - äîàîø ðôúç áîáåà àùø îöéâ àú äáòéä äðç÷øú åàú àñèøèâéú äîç÷ø. äîáåà çééá ìäùéá òì äùàìåú äáàåú: îäé îèøú äîç÷ø? ëéöã îúééçñéí äùòøåú äîç÷ø åîòøê äîç÷ø ìáòéä äðç÷øú? îäï ääùìëåú äúéàåøèéåú ùì äîç÷ø åëéöã îúééçñ äîç÷ø ìòáåãåú ÷åãîåú áàåúå úçåí? îäí äèòåðéí äúéàåøèéí äðç÷øéí åëéöã ðâæøå? îáåà èåá îùéá òì ùàìåú àìå áîñôø ÷èï ùì ôñ÷àåú, åòì éãé ñéëåí äèòðåú äøìáðèéåú åäðúåðéí äøìáðèééí äåà ðåúï ì÷åøà îåùâ ðëåï òì ùðòùä áîç÷ø åîãåò ðòùä ëôé ùðòùä. ôéúåç äø÷ò (ùéîåù áñôøåú ä÷ééîú)- ôø÷ äîáåà öøéê ìãåï áñôøåú äøìáðèéú, àê áùåí àåôï àéï ìäöéâ ñ÷éøä äéñèåøéú îôåøèú åîìàä ùì äúçåí. äëåúá îðéç ùä÷åøà îúîöà áúçåí áå ðòøê äîç÷ø åàéðå æ÷å÷ ìñéëåí îìà. àîðí éù ìäëéø áúøåîúí ùì àçøéí ìðåùà äðç÷ø, àê îúééçñéí áëúéáä àê åø÷ ìîç÷øéí ÷åãîéí áòìé øìáðèéåú éùéøä ìáòéä äñôöéôéú äðç÷øú åìöèèí. éù ìäéîðò îîåáàåú áòìåú øìáðèéåú ëììéú àå ùåìéú. áîéãä å÷ééîéí îàîøé ñ÷éøä áðåùà, áäçìè øöåé åðéúï ìäôðåú àìéäí àú ä÷åøà. áñéëåí òáåãåú ÷åãîåú éù ìäáéà, á÷éöåø ðîøõ, àú ò÷øé äîîöàéí åìäéîðò îúéàåø îôåøè ùì äìéê äîç÷ø. úéàåø îôåøè îòéï æä éåáà àê åø÷ àí äåà áòì øìáðèéåú éùéøä ìîç÷ø äðåëçé ìîùì, àí äîç÷ø äðåëçé ðåòã ìú÷ï èòåéåú îúåãåìåâéåú ùðòùå áîç÷øéí ÷åãîéí. éù ìäöéâ àú ääîùëéåú äìåâéú áéï òáåãåú ÷åãîåú ìáéï äîç÷ø äðåëçé. äîèøä äéà ìäéîðò îîöá áå ä÷åøà àéðå îáéï ëéöã äîç÷ø äîåöâ ÷ùåø ì-, ðåáò î-, àå ùééê ìîç÷ø ùëáø ðòùä áúçåí. äöâú äîèøä åäøöéåðì - ìàçø äöâú äáòéä åçåîø äø÷ò òì äëåúá ìäúééçñ àì àùø ðòùä áîç÷ø. ñéëåí æä îåôéò áôñ÷àåú äîñééîåú àú äîáåà, åöøéê ìäúééçñ ìð÷åãåú äáàåú: äöâú ôåøîìéú ùì äùòøú äîç÷ø. äöâú äîùúðéí äáåçðéí àú ääùòøä (áìúé úìåééí åúìåééí). äöâú äúåöàåú äöôåéåú. äìåâé÷ä åäøöéåðì ùáéñåã äúåöàåú äçæåéåú öøéëéí ìäéåú îåöâéí áöåøä áøåøä. îáðä äîáåà äòé÷øåï äîðçä áàøâåï äîáåà äåà îòáø îäëììé àì äñôöéôé. ôúéçú äîáåà îäååä àú äçì÷ äøçá áéåúø áäúééçñåú äúéàåøèéú. äëåúá ôåúç àú äôø÷ áäâãøú äáòéä äðç÷øú áøîä äëé ëììéú ùðéúï, úåê ùîéøä òì øìååðèéåú. ëëì ùäâãøú äáòéä øçáä, ëê âãì äñéëåé ùäîàîø éäéä øìååðèé ìéåúø çå÷øéí. òí æàú, éù ìäéæäø îîöá áå éååöø ôòø îùîòåúé áéï äîç÷ø ùðòùä áôåòì ìáéï øåçá äáòéä ùáä äåà îúééîø ìòñå÷. áäîùê äîáåà òì äëåúá ìäùúîù áñôøåú äîç÷øéú, åáèéòåðéå ùìå, òì-îðú ìäåáéì àú ä÷åøà ìäùòøú äîç÷ø. äñôøåú ä÷ééîú îùîùú ìúîéëä áçùéáä äúàåøèéú, àí ëé áäçìè éù î÷åí ìäöâú èéòåðéí î÷åøééí áòìé áéñåñ çì÷é áñôøåú. äùòøú äîç÷ø äéà úùåáä ñôöéôéú ìáòéä äøçáä ùäåöâä. îèøú ôéúåç äø÷ò äéà ìäåáéì åìùëðò áäùòøä æå. îúåê ääùòøä ðáðéú äùéèä äðéñåééú ùùéîùä àú äçå÷øéí, åäéà äçì÷ äñôöéôé áéåúø áîáåà. ääúééçñåú ìîùúðé äîç÷ø åäúåöàåú äöôåéåú öøéëä ìäéåú úîöéúéú áéåúø. áä÷ùø æä, çùåá ìæëåø ùìàçø äîáåà îåôéòéí ôø÷é äùéèä åäúåöàåú, åìëï äøçáä áîáåà úäéä îéåúøú. áñê-äëì, äîáåà îåìéê àú ä÷åøà îáòéä øçáä, ìúéàåø ñëîúé ùì îç÷ø ñôöéôé, åäîòáø îäëììé ìñôöéôé öøéê ìäùú÷ó ìëì àåøëå. ùéèä ôø÷ äùéèä îöéâ áîôåøè àú àåôï òøéëú äîç÷ø. úéàåø îôåøè åîãåé÷ îàôùø ì÷åøà: ìäòøéê àú ú÷éðåú äìéê äîç÷ø åàú îäéîðåú åú÷ôåú äîîöàéí. ìòøåê øôìé÷öéä ùì äîç÷ø. çì÷é ôø÷ äùéèä ìôø÷ äùéèä îáðä ÷áåò, áãøê ëìì. äåà îáåññ òì ùìåùä çì÷éí òé÷øééí äîæåäéí òì éãé ëåúøåú îùðä: îùúúôéí ( îáçðéí äùìëúéí . . . îáçðéí àåáéé÷èéáééí . . . áôø÷ äùéèä éù ìëìåì àê åø÷ îéãò øìáðèé ìäáðú äîç÷ø ùðòùä, åìòøéëú øôìé÷öéåú. çåñø îéãò òìåì ìäåúéø àú ä÷åøà òí ñîðé ùàìä, àê òåîñ îéãò òìåì ìäëáéã ìçéðí åìáìáì. äùéèä ðøùîú áìùåï òáø. îùúúôéí. úéàåø äîùúúôéí áîç÷ø äåà ÷øéèé ìäòøëú úåöàåúéå. äàåëìåñééä òìéä îúáññåú äúåöàåú ÷åáòú àú éëåìú äëììúï (ëê ìîùì, ÷ùä ìäñé÷ îîáåâøéí ìéìãéí), îàôùøú äùååàä ìîç÷øéí àçøéí, åðéúåç çåæø ùì äúåöàåú áîñâøú ñ÷éøä. ôø÷ äîùúúôéí äåà ÷öø áéåúø (îñôø ùåøåú), åîñô÷ àú äôøèéí äáàéí: ëîä äùúúôå áîç÷ø? òøê æä îöéâ àú îñôø äîùúúôéí, åáëìì æä àìä àùø îñéáä ëìùäé ìà ñééîå äùúúôåúí. éù ìöééï îôåøùåú àú îñôø äîùúúôéí àùø ìà äùìéí àú äîç÷ø åàú äñéáåú ìëê. ëéöã ðáçøå äîùúúôéí? ùéèåú äãâéîä ääñúáøåúéú ùùéîùå ìáçéøú äîùúúôéí (ø÷ àí äéå ëàìå), åäáñéñ ìäñëîúí ìäùúúó (áäúðãáåú, úùìåí ëñôé åëå'.). îé äîùúúôéí åîä îàôééï àåúí? ëàùø äîùúúôéí äí áðé àãí, éù ìúàøí áàîöòåú îùúðéí ãîåâøôééí ëììééí: ùééëåú îåñãéú (àí éù ëæå), îéï, åâéì. îùúðéí ãîåâøôéí ðåñôéí îúåàøéí àê åø÷ àí äí øìååðèéí ìäòøëú äîç÷ø. äîùúðéí äðåñôéí äùëéçéí äí: îé÷åí âéàåâøôé, ùééëåú àúðéú, ìàåí, äùëìä, îöá áøéàåúé, åùôú àí. ãåâîà: "áîç÷ø äùúúôå 12 ñèåãðèéí å 22 ñèåãðèéåú, áðé 72-22, úìîéãé äîçì÷ä ìôñéëåìåâéä áàåðéáøñéèú çéôä ". ëàùø äîàôééï äãîåâøôé îùîù îùúðä áìúé úìåé éù ìäöéâå áöåøä îôåøèú éåúø. ãåâîà: áîç÷ø áå îåöà åîéï äéåå îùúðéí áìúé úìåééí, îöàðå àú äàôéåï äáà: "ä÷áåöä äùðéä ëììä 40 âáøéí, áâéìàé 20-30, àùø òìå ìéùøàì îîãéðåú áîòøá àéøåôä. ëåìí úåùáé éùøàì åàæøçéä îæä 7 ùðéí ìôçåú åîúâåøøéí áéùåáéí òéøåðééí ùâåãìí òåìä òì 30,000 úåùáéí". ëàùø äîùúúôéí äí áòìé çééí, éù ìàôééï ñåâ, æï, îéï, âéì, îù÷ì åëå', åëï àú ùí äñô÷. éù ìúàø àú àåôï àçñåðí ùì áòìé äçééí, ñåâ åëîåú äîæåï ù÷áìå åëì àôéåï àçø ùì àåôï äèéôåì áäí àùø òùåé ìäéåú øìáðèé ìòøéëú øôìé÷öéä. ä÷öàú äîùúúôéí ìúðàé äðéñåé îúåàøú áôø÷ æä àå áäìéê. éù ìöééï ëéöã äå÷öå äîùúúôéí, ìîùì, áàåôï î÷øé. áä÷ùø æä çùåá ìäáçéï áéï ãâéîú îùúúôéí (áçéøúí îäàåëìåñééä) ìáéï ä÷öàú îùúúôéí (çìå÷úí ìúðàé äðéñåé). îëùåø. ñòéó æä îúàø àú äîëùéøéí, ëìéí àå çåîøéí àçøéí åàú äùéîåù ùðòùä áäí áîç÷ø. ùàìåðéí åîáçðéí ôñéëåìåâéí ùùéîùå áîç÷ø ðçùáéí àó äí ìîëùåø, åéù ìôøèí áôø÷ æä. îéãú äôøåè ìâáé ëì ëìé-îç÷ø ð÷áòú ìôé îéãú äéåúå ñèðãøèé åîåëø. ëê, ëëì ùîëùéø ôçåú îåëø, àå ùäåà éåúø ñôöéôé, éù ìôøè àú úéàåøå. öéåã îòáãä ñèðãøèé åàåðéáøñìé, ëâåï ùòåðé òöø, îèåìé ù÷åôéåú àå îëùéøé ä÷ìèä, ðéúï ìäæëéø ììà îúï ôøåè ðåñó. öéåã ééçåãé, ëâåï èëéñèåñ÷åô àå îçåìì ùå÷éí, éù ìäöéâ úåê ôøåè àôéåðéí (ùí éöøï àå ñô÷ åîåãì). îòøëåú öéåã îåøëáåú àå öéåã ùðáðä áîéåçã ìöåøê äîç÷ø (ëîå ìîùì, úåëðéú îçùá) éù ìúàø áôøåèøåè. ìòúéí ðéúï åëãàé ìöøó úøùéîéí. îáçðéí åùàìåðéí (ëîå îáçðé àéðèìéâðöéä àå ùàìåðé àéùéåú) éù ìäöéâ úåê äúééçñåú ìúëåðä äðîããú áäí åöéåï ðúåðé îäéîðåú åú÷ôåú. áäöâú îáçðéí ìà ñèðãøèéí (ìîùì, îáçï ùðáðä áîéåçã ìöåøê äîç÷ø) éù ìúàø àú àåôï áãé÷ú äîäéîðåú åäú÷ôåú. ëìì æä çì âí òì î÷øä áå ðòùä ùéðåé áîáçï ñèðãøèé ëîå äåñôú àå âøéòú ôøéèéí, úøâåí ìòáøéú åëå'. äìéê. çì÷ æä îúàø åîñëí àú äôòåìåú åàú äöòãéí ä÷åð÷øèééí ùðð÷èå áòú áöåò äîç÷ø. áëìì æä éù ìúàø àú äìéê ä÷öàú äîùúúôéí ìúðàé äîç÷ø, àú äîðéôåìöéåú äðéñåééåú ùðòùå åàú ääåøàåú ùðúðå ìîùúúôéí. àú ääåøàåú ìîùúúôéí éù ìñëí åìúàø åìà ìöèè. ø÷ áî÷øéí áäí ìðåñç äîéìåìé äîãåé÷ ùì ääåøàåú éù çùéáåú îéåçãú (ìîùì, ðåñçéí ùåðéí ùì ääåøàåú îäååéí àú äîðéôåìöéä äðéñåééú) ðéúï ìöèè àú ääåøàåú àå çì÷éí îäï ëìùåðï . úéàåø ääìéê ðâîø ëùäîùúúôéí îñééîéí àú äðéñåé. ëì îðéôåìöéä ùðòùúä áðúåðé äîùúúôéí ìàçø îëï úåôéò áôø÷ úåöàåú. úåöàåú ôø÷ æä îöéâ àú äúåöàåú ùðîöàå åàú äòéáåãéí äñèèéñèééí ùðòøëå òìéäï. àéï ìëìåì áôø÷ æä ãéåï òì äùìëåúéäï ùì äúåöàåú åòì îùîòåúï .ãéåï æä ùîåø ìôø÷ äãéåï. ôúéçúå ùì ôø÷ äúåöàåú ëåììú äöâú ò÷øé äîîöàéí. ìàçø îëï éù ìäáéà úàåø îôåøè ùì äðúåðéí äñèèéñèééí. ôø÷ äúåöàåú îöéâ àú ëì äîîöàéí äøìáðèééí åáëìì æä úåöàåú ùñåúøåú àú äùòøåú äîç÷ø. àéï ìäöéâ áôø÷ äúåöàåú ðúåðéí àéðãéáéãåàìééí àå ðúåðéí âåìîééí. äöâú äîîöàéí äéà ìôé ñãø çùéáåúí, îäòé÷ø àì äùåìé. úéàåø ëì îîöà öøéê ìäúééçñ ìð÷åãåú äáàåú: äéçñ áéï äîîöà ìáéï äùòøåú äîç÷ø (áäúàí ìäùòøú áîç÷ø àå áðéâåã àìéä) öøéê ìäéåú îöåéï òáåø ëì äîîöàéí ùîúééçñéí ìäùòøåú äîç÷ø ùöåéðå áîáåà. úéàåø îéìåìé + ñèèéñèé÷ä úéàåøéú. ìãåâîà: "áúðàé äìçõ îùúúôéí ùôèå àúñéëåéé ääöìçä ùìäí ëâáåäéí éåúø ( (M = 63.05 %; SD = 10.5)." ÷ééîéí î÷øéí áäí çå÷øéí îöééðéí îøàù ùëì ääùòøåú ðáçðå áøîú îåáä÷åú ðúåðä, åàæ øåùîéí àú òøê ìãåâîà: "òí àìôà ùì .05 ìà ðîöà àô÷è èøðñôåøîöéåú òì äöéåðéí éù ìöééï áîéãä åðòùå. ãåâîà: "áèçåï òí æøéí çåùá ìôé äôòø áéï îñôø ääúáèàåéåú ùì äôøè á÷áåöú äîåëøéí ìáéï îñôø äúáèàåéåúéå á÷áåöú äæøéí". èáìàåú åâøôéí - çùåá ìäöéâ àú äðúåðéí áàåôï äîáäéø åäçñëåðé áéåúø. èáìàåú îöéâåú àú äðúåðéí áöåøä îãåé÷ú éåúø åäï æåìåú éåúø ìäô÷ä îàùø âøôéí. âøôéí, ìòåîú æàú, îåùëéí àú äòéï åîáäéøéí ãôåñé ðúåðéí îåøëáéí (àéðèøà÷öéåú, ìîùì). äí ôçåú îãåé÷éí åé÷øéí éåúø ìäô÷ä. àéï ìäöéâ àåúí ðúåðéí áîñôø àåôðéí (èáìä åâøó, ìîùì). áî÷øéí øáéí ðéúï ìäñúô÷ áäöâú äðúåðéí áèëñè äëúåá. èáìàåú åâøôéí îùìéîéí àú äèëñè äëúåá; àéï äí îçìéôéí àåúå. éù ìäùúîù áèëñè òì îðú ìäôðåú àú úùåîú ìá ä÷åøà ìàìîðèéí îøáééí àå çùåáéí áèáìàåú àå áâøôéí, àå òì îðú ìäñáéø èáìàåú åâøôéí. ìëì èáìä àå âøó éù äôðééä îäèëñè (ìãåâîà: "øàä âøó 1"). éù ìîñôø àú äèáìàåú, åáàåôï ðôøã, àú äâøôéí áîñôåø øõ. äúåöàä äéà ùìëì èáìä åâøó éù îñôø äîåôéò áëåúøúå, åäôðééä îúàéîä îäèëñè. ôøåè ðåñó òì éöéøú èáìàåú åâøôéí îåôéò áôø÷ 11. äöâä ñèèéñèéú - áãéååç ùì ñèèéñèé÷ä äñ÷éú òì äëåúá ìäðéç ùì÷åøà îéãú äúîöàåú îñô÷ú áñèèéñèé÷ä åìëï àéï öåøê ìäñáéø àú äùéîåù áîáçðéí ñèèéñèééí åìäöãé÷í. çøéâä îëìì æä ãøåùä àê åø÷ áî÷øéí áäí çìä äôøä ùì äðçåú ñèèéñèéåú àå ùðòùä ùéîåù áäìéê ñèèéñèé ìà ñèðãøèé. ãéåï ìàçø ôø÷ äúåöàåú îâéò úåøå ùì ôø÷ äãéåï ùòé÷øå ôøåù åäòøëú äúåöàåú, áòé÷ø áéçñ ìäùòøåú äîáåà. ôø÷ æä ëåìì áãøê ëìì äúééçñåú ìùìåùä ðåùàéí òé÷øééí: äãéåï ðôúç áñéëåí úåöàåú äîç÷ø. áçì÷ æä éù áçéðä ùì îéãú ääìéîä áéï úåöàåú äîç÷ø ìáéï ääùòøåú ùäåöâå îøàù. îåáï îàìéå ùëàùø îãú ääìéîä âãåìä, éëåì çì÷ æä ìäéåú ÷öø åúîöéúé. ìòåîú æàú ëàùø ÷ééí ôòø àå çìä ñúéøä áéï ääùòøåú ìáéï äîîöàéí éù öåøê ìäñáéøí. çì÷ ùðé îå÷ãù ìáçéðú äãîéåï àå äùåðé áéï îîöàé äîç÷ø ìáéï àìä ùðîöàå áîç÷øéí àçøéí. áî÷øéí ùì ùåðé áåìè áéï äîîöàéí éù ìðñåú ìäñáéøå åìæäåú àú ùåøùéå. äçì÷ äùìéùé åáãøê ëìì äàçøåï îå÷ãù ìîñ÷ðåú åìäùìëåú ùòåìåú îï äîç÷ø. àìå éëåìåú ìäéåú úàåøèéåú åééùåîéåú. àê áëì î÷øä éù ìòîåã òì äùìëåú åîñ÷ðåú ùòåìåú áàåôï áøåø îîîöàé äîç÷ø, úåê äúçùáåú áäìéê áéöåò äîç÷ø. éù ìäéîðò îîñ÷ðåú ùáñéñï äéôåúèé àå ñô÷åìèéáé éúø òì äîéãä (ìà ìëúåá ìîùì: "àéìå ç÷øðå îùúðéí ðåñôéí ÷øåá ìåãàé ù..."). ëììéú, ñô÷åìöéä îåúøú ëàùø äéà îåöâú ëëæå, åëùäéà ÷ùåøä áçæ÷ä åáàåôï ìåâé ìðúåðéí àîôéøééí àå ìòîãä úàåøèéú çæ÷ä. ìòúéí ÷åøä ùäçå÷ø îâìä, áãéòáã, ìé÷åééí áäìéê äîç÷ø, áëìé îãéãä àå áøöéåðìéí ùì äöáú äùòøåú. ìàìä ðúï ìäúééçñ áãéåï åìäòøéê àú îùîòåúí áéçñ ìú÷ôåú äîîöàéí åîñ÷ðåúéäí, áúðàé ùääúééçñåú ÷öøä åúîöéúéú. àí îñôø äìé÷åééí åîùîòåúí îçééáéí äúãééðåú àøåëä åîôåøèú, àôùø ùàéï èòí áôøñåí äîàîø. áñéåí äãéåï ðäåâ, ìòúéí, ìäîìéõ òì òøéëú îç÷øéí ðåñôéí. éù ìæëåø ùäîìöä îòéï æå àéðä äëøçéú ëìì, åéù áä èòí ø÷ ëàùø äéà îúééçñú ìñåâéä ìà éãåòä ùäîç÷ø äòìä, àå ëàùø äîç÷ø äåúéø ñåâéåú ñúåîåú. áî÷åí ìäéëðñ ìäîìöåú ñôöéôéåú, ðéúï åàó øöåé ìäúééçñ ìäùìëåú äúàåøèéåú ùòåìåú îäîç÷ø, îáìé ìúëðï ðéñåééí çãùéí áîñâøú äãéåï. úéàåø äúåöàåú áîñâøú äãéåï ðëúá áìùåï òáø, åàéìå äúééçñåú ìîùîòåú äúåöàåú ðëúáú áäååä. îàîø äîúàø îñôø ðéñåééí îàîø îòéï æä ðôúç áîáåà äîúééçñ ìëì äðéñåééí. àú äùéèä åäúåöàåú ùì ëì ðéñåé éù ìúàø áðôøã. áî÷øéí îñåéîéí ëåúáéí ìëì ðéñåé ãéåï ÷öø, åáî÷øéí àçøéí ðéúï ìùìá ãéåï ëæä áôø÷ äúåöàåú úçú äëåúøú "úåöàåú åãéåï". äîàîø ðçúí áãéåï îñëí, ùîåôéò úçú äëåúøú "ãéåï ëììé". ñãø äôø÷éí áîàîø äîúàø îñôø ðéñåééí éäéä : îáåà ðéñåé 1 ùéèä úåöàåú åãéåï ðéñåé 2 ùéèä úåöàåú åãéåï ãéåï ëììé öéèåèéí ëì äúééçñåú áâåó äîàîø ìñôøåú ä÷ééîú öøéëä ìäéåú îòåâðú áöéèåè äî÷åø. ääúééçñåú ìî÷åø îçåì÷ú ìùðééí: áâåó äèëñè. (ìëê îúééçñ äôø÷ äðåëçé). áøùéîú î÷åøåú áñåó äîàîø. (áôø÷ äáà). áâåó äè÷ñè îåôéò ùí îùôçä åùðú ôøñåí äî÷åø äîöåèè, åàéìå áøùéîú äî÷åøåú îåôéòéí ëì äôøèéí äðçåöéí ìæéäåé äî÷åø, áäúàí ìëììéí ùéåáàå áäîùê. àøâåï ëæä îàôùø îçã, ÷øéàä øöéôä ùì äèëñè, ììà äúòëáåú òì öéèåèéí àøåëéí. îàéãê, ä÷åøà éëåì ìàúø àú äî÷åø äîöåèè áøùéîú äî÷åøåú ùáñåó äîàîø, úåê äñúééòåú áùí åäùðä. øöåé ìäøáåú áöéèåèéí ùì îàîøéí àîôéøéí, äîñô÷éí úîéëä ìøòéåðåú äúéàåøèéí. áöéèåè ùì îàîø ìà àîôéøé éù ìäãâéù ùäöéèåè äåà ùì øòéåï åìà ùì îîöàéí. ìãåâîà: "ùåìõ (1997) äöéò úéàåøéä ì..." " ëùîöèèéí îàîøé ñ÷éøä ëåúáéí: “( ëììé äöéèåè áâåó äèëñè î÷åø àçã òí ëåúá àçã áî÷øä æä éù ìöééï àú ùí äîùôçä ùì äîçáø åàú ùðú ôøñåí äçéáåø. àí ùí äîçáø äåà çì÷ àéðèâøìé ùì îùôè éòùä äééçåñ ëê: " àçøú, ùí äîçáø åúàøéê äôøñåí îåöâéí ùðéäí áñåâøééí åôñé÷ îôøéã áéðéäí: " àí ééçåñ ìî÷åø ðòùä éåúø îôòí àçú áàåúä ôéñ÷ä àéï ìçæåø òì ùðú äôøñåí îòáø ìôòí äøàùåðä: " î÷åø àçã ùì ùðé îçáøéí åéåúø ùðé îçáøéí - éù ìäæëéø àú ùðé äîçáøéí áëì ôòí ùðòùä ééçåñ ìî÷åø. ùìåùä, àøáòä àå çîéùä îçáøéí - éù ìäæëéø àú ëåìí áôòí äøàùåðä ùîúééçñéí ìî÷åø. áäúééçñåéåú çåæøåú, ãé áäöâú äîçáø äøàùåï, äúåñôú "åàçøéí" (áàðâìéú: “ “Wassertein, Zappulla, Rosen, Gerstman, and Rock (1994) found...” áäúééçñåú çåæøú: “Wassertein et al. (1994) found... “ áîéãä åàåúå î÷åø éöåèè ùåá áàåúä ôéñ÷ä, éù ìäåøéã àú ùðú äôøñåí. ùéùä îçáøéí åîòìä - ëàùø éù ìî÷åø ùéùä îçáøéí àå éåúø, îùúîùéí á÷éöåø äëåìì àú ùí äîçáø äøàùåï, äúåñôú "åàçøéí" åùðú äôøñåí, ëáø îäöéèåè äøàùåï. éåöà îï äëìì - éúëï îöá ùáå îñôø î÷åøåú îú÷öøéí áàåúå àåôï (áùðéäí äîçáø äøàùåï åùðú äôøñåí æäéí). áî÷øä æä éù ìäæëéø úîéã àú îñôø äîçáøéí äãøåù ìùí äáçðä áéï äî÷åøåú. áàðâìéú, ëàùø îñôø ùîåú îçáøéí îåôéò áèëñè äùåèó, äí î÷åùøéí á “ îçáøéí îåñãééí áî÷øéí îñåéîéí î÷åø äéðå ôøñåí ùäåöà ìàåø òì-éãé îåñã, ììà àæëåø ùí äîçáø. ìîùì, äùðúåï äñèèéñèé äîåöà ìàåø òì-éãé äìùëä äîøëæéú ìñèèéñèé÷ä. áî÷øä ëæä éåöâ äîåñã äîôøñí ë"îçáø". ìãåâîà: äìùëä äîøëæéú ìñèèéñèé÷ä (1996) áî÷øéí áäí äî÷åø àøåê åðéúï ìæäåúå áøàùé úéáåú, ééòùä äééçåñ ëê: ééçåñ øàùåï - ùí îìà åøàùé úéáåú. ìãåâîà: áééçåñéí äçåæøéí - ø÷ øàùé äúéáåú. ìãåâîà: î÷åøåú ììà îçáø ééçåñ ùàéï ìà îçáø (àãí àå îåñã) ðòùä òì-éãé öéåï ëåúøú äî÷åø áîéøëàåú ëôåìåú. äëåúøú äéà æå ùîåôéò âí áøùéîú äî÷åøåú. ìãåâîà: (“ áî÷øéí ùàéï ìî÷åø ùí àå ëåúøú øåùîéí 'àðåðéîé'. ìãåâîà: (àðåðéîé, 1976). îçáøéí òí ùîåú îùôçä æäéí îçáøéí òí ùîåú îùôçä æäéí éåôéòå úîéã òí øàùé äúéáåú ùì ùîåúéäí äôøèééí. ëìì æä ðëåï âí àí äôøñåîéí øàå àåø áúàøéëéí ùåðéí. ìãåâîà: ùðé î÷åøåú àå éåúø áàåúï ñåâøééí ëàùø ùðé î÷åøåú àå éåúø îåáàéí áàåúí ñåâøééí, éù ìñãøí áñãø äàìôáúé áå äí îåôéòéí áøùéîú äî÷åøåú ( áîéãä åîöèèéí îñôø òáåãåú ùì àåúå îçáø éù ìöèè àú ùîå ôòí àçú, åìàçø îëï úöåéðä ùðåú ôøñåí äçéáåøéí. ìãåâîà: ( àí ìàåúå îçáø îñôø ôøñåîéí áàåúä äùðä, éù ìöøó ìúàøéê àú äöéåðéí ìãåâîà: ( òáåãåú ÷ìàñéåú áîéãä åî÷åø îåôéò ììà úàøéê øåùîéí áî÷åí ùðä ‘ ëàùø îãåáø áòáåãä ÷ìàñéú, åäëåúá îùúîù áúøâåí àå áâøñà îñåéîú éù ìöééï æàú áàîöòåú äåñôú ä÷éöåøéí ‘ ìãåâîà: ( çì÷ ñôöéôé ùì î÷åø àí ðòùä ééçåñ ìçì÷ ñôöéôé ùì î÷åø éù ìöééï æàú. òîåã ðøùí ‘ ìãåâîà: ( øùéîú î÷åøåú øùéîú äî÷åøåú ( äøùéîä ëåììú: ùí îùôçä åøàùé äúéáåú ùì äùîåú äôøèééí, ùðú äôøñåí, ëåúøú äî÷åø, ùí ëúá äòú áå ôåøñí äîàîø, îñôøå åîñôøé äòîåãéí (áîéãä åäî÷åø äåà îëúá òú), àå î÷åí ääåöàä åùí áéú ääåöàä (áîéãä åäî÷åø ñôø). ãøê äèåáä ìëúéáä ðëåðä ùì î÷åøåú òåùä ùéîåù áøùéîú äî÷åøåú ä÷ééîú áñåó ëì îàîø àå ñôø. áôø÷ æä ðöéâ àú äñëîä äëììéú ìöéèåè, àê ìà ìôðé ùðúééçñ ìñåâééú ñãø äöâú äî÷åøåú. ñãø äî÷åøåú äî÷åøåú îåôéòéí áøùéîä áñãø àìôáéú ìôé ùí äîùôçä ùì äîçáø äøàùåï. àí äàåú äøàùåðä áùîåúéäí ùì îñôø îçáøéí æää, ð÷áò ñãø ääåôòä òì ôé äàåú äùðééä. ìãåâîà: ìäã ìåé ìùí àí áøùéîä îñôø î÷åøåú ùì àåúå îçáø éù ìñãøí òì ôé ùðú äôøñåí, îäîå÷ãí ìîàåçø. ìãåâîà: Kaufman, J. R. (1981) Kaufman, J. R. (1983) àí áøùéîä îñôø î÷åøåú ùì àåúå îçáø; çì÷í çåáøå òì éãéå áìáã, åçì÷í òí òîéúéí, äî÷åøåú äðåùàéí ùîå ëîçáø éçéã éåôéòå øàùåðéí. ìãåâîà: Kaufman, J. R. (1981) Kaufman, J. R., & Cochran, D. F. (1978) î÷åøåú ùåðéí ùîçáøí äøàùåï àçã åäîçáøéí äàçøéí ùåðéí, îñåãøéí àìôáéú ìôé ùí äîçáø äùðé. àí äùðé âí æää, àæ ìôé äùìéùé åëï äìàä... ìãåâîà: Kaufman, J. R., Jones, K., & Cochran, D. F. (1982) Kaufman, J. R., & Wong, D. F. (1978) î÷åøåú ùôåøñîå áàåúä ùðä òì-éãé àåúå îçáø àå îçáøéí îñåãøéí àìôáéú ìôé äàåú äøàùåðä ùì ëåúøú äçéáåø. éù ìæëåø ìäöîéã ìùðä àåú (ìîùì, 1997 î÷åøåú àùø çåáøå òì-éãé îçáøéí ùåðéí áòìé ùîåú îùôçä æäéí îñåãøéí àìôáéú ìôé øàùé äúéáåú ùì ùîåúéäí äôøèééí. ìãåâîà: Eliot, A. L. (1993) Eliot, G. E. (1980) ëììé äöâú î÷åøåú ëúá òú øåùîéí àú ùîåú äîçáøéí ìôé ñãø äöâúí áîàîø, ùðú ääåöàä, ëåúøú äîàîø, ëåúøú ëúá äòú åîñôø äëøê (îåãâùéí), åîñôøé äòîåãéí. Author, A. A., Author, B. B., & Author, C. C. (1994). Title of article. Title of journal, xx, xxx-xxx. ñôø øåùîéí àú ùîåú äîçáøéí ìôé ñãø äöâúí áñôø, ùðú ääåöàä, ëåúøú äñôø (îåãâùú), î÷åí ääåöàä åùîä. Author, A. A. (1994). Title of work. Location: Publisher. çì÷ îñôø (ìîùì, ôø÷) øåùîéí àú ùí îçáøé äôø÷, ùðú ääåöàä, ùí äôø÷, ùîåú òåøëé äñôø úåê öéåï ‘ Author, A. A., & Author, B. B. (1994). Title of chapter. In A. Editor, B. Editor, & C. Editor (Eds.), Title of book (pp. xxx-xxx). Location: Publisher. ìòúéí îöèèéí î÷åø ùèøí ôåøñí. áî÷øéí àìå øåùîéí ‘ ðñôçéí ëëìì, éù ìäéîðò, ëëì ùø÷ ðéúï, îùéîåù áðñôçéí. ùéîåù áðñôçéí ééòùä àê åø÷ ëàùø ÷ééí çùù ùäöâä îôåøèú ùì îéãò îñåéí, áâåó äîàîø, úôâò áøöó ä÷øéàä åáäáðä. î÷øéí èéôåñééí äí: úëðéú îçùá çãùä ùðëúáä áîéåçã ìöåøê äîç÷ø åàéðä îåöâú áî÷åí àçø. îáçï àùø ìà äåöâ òã ëä åðúåðé äîäéîðåú åäúå÷ó ùìå. ôéúåç îúîèé îñåáê àå äåëçä îúîèéú îåøëáú. øùéîú îéìåú âéøåé (ìîùì, áîç÷ø áôñéëåìéðâåéñèé÷ä( úàåø åàôéåï îôåøèéí ùì îòøëú öéåã îåøëáú. éù ìëìåì ðñôç ø÷ àí äåà ãøåù ìäáðú äîç÷ø àå ìùí òøéëú øôìé÷öéä. èáìàåú åâøôéí èáìàåú èáìàåú îùîùåú, áãøê ëìì, ìäöâú ðúåðéí ëîåúééí. áî÷øéí àçøéí ðéúï ìäùúîù áèáìä ìäöâú îéãò îéìåìé, ëîå ìîùì ñéëåí îç÷øéí ìôé ðåùàéí, àå ñéëåí ùì úðàé äîç÷ø. èáìàåú äîöéâåú ðúåðéí ëîåúééí éòéìåú åáòìåú òøê ø÷ ëàùø äï îàôùøåú ì÷åøà ìòîåã, áîáè àçã, òì ãôåñ äðúåðéí åîùîòåúí. ìàçø áçéøú äðúåðéí àùø éåöâå áèáìä, éù ìäáéà áçùáåï àú äùé÷åìéí äáàéí : áãøê ëìì ÷ì éåúø ì÷øåà åìäùååú òøëéí îñôøééí áîåøã èåø îàùø ìàåøê ùåøä. îîåöòé ùåøåú åèåøéí ðåúðéí ì÷åøà îå÷ã çæåúé ùî÷ì òìéå ìáçåï àú äðúåðéí. øååçéí "ðãéáéí" áéï ùåøåú åèåøéí î÷ìéí òì úôéñú ãôåñ äðúåðéí. ëì èáìä äðä çì÷ àéðèâøìé ùì äèëñè. òí æàú, äéà öøéëä ìäéåú îåáðú ììà äúééçñåú ìèëñè. ìôéëê, ëì ä÷öåøéí åøàùé äúéáåú äîåôéòéí áèáìä öøéëéí ìäéåú îáåàøéí, ìîòè øàùé úéáåú å÷öåøéí ñèðãøèééí ëâåï îîåöò ( ëàîåø, èáìàåú îñîðéí áîñôøéí òå÷áéí (1, 2, 3...). àéï ìäùúîù áñéîåï ëâåï "èáìä 1 à'", "èáìä 1 á'" âí ëàùø éù æé÷ä ëìùäé áéï äèáìàåú. àí ÷ééîú æé÷ä çæ÷ä áéï èáìàåú, òãéó ìîæâï ìèáìä àçú. ëåúøú äèáìä - ìëì èáìä éù ìúú ëåúøú äîáäéøä àú úëåìúä åúëðä. àñåø ùäëåúøú úäéä úîöéúéú îãé; ëâåï, "éçñ áéï çåâ ìéîåã áàåðéáøñéèä ìáéï áöåò." ëåúøú îòéï æå àéðä îìîãú òì îäåú äðúåðéí äëìåìéí áèáìä. îàéãê âéñà, àñåø ùäëåúøú úäéä îôåøèú îãé. ìùí ãåâîà, äëåúøú "öéåðéí îîåöòéí áîáçðé àðâìéú, äáðú äð÷øà åëåùø îúîèé ùì ñèåãðèéí ìôñéëåìåâéä, ìôéæé÷ä, ìäðãñä åìàðâìéú" îôåøèú ùìà ìöåøê åëåììú îéãò àùø îîéìà éåöâ áâåó äèáìä (ñåâé îáçðéí åçåâé ìéîåã). ëåúøú äåìîú éëåìä ìäéåú, ìîùì, "îîåöòé öéåðé îáçðéí ùì ñèåãðèéí áçåâé ìéîåã ùåðéí" ìòúéí ðéúï ìäùúîù áëåúøú òì îðú ìäâãéø ÷éöåøéí àå øàùé úéáåú ùîùîùéí áâåó äèáìä; ìîùì, "ùëéçåú úâåáåú çøãä îöáéú (úç"î) áðéñåé îñôø 2." ôöåò ÷ùä áúàåðä áéï ôøèéú ìîñçøéú áöåîú ëç ôöåò ÷ùä áúàåðä ùàøòä àúîåì áòøá ñîåê ìöåîú ëç, áéï øëá ôøèé ìîñçøé. îáãé÷ú áåçðé äúðåòä äúáøø, ëé ... 28.09.2007 10:21 
4 îéìéåï ù÷ìéí ìùéãøåâ îåòãåðé ä÷ùéùéí áöôåï 
28.09.2007 10:25 4 âåæìé òéèîéí ùåçøøå ìèáò áùîåøú äçåìä 28.09.2007 10:23 áéú ùàï çåââú 60 ùðéí 28.09.2007 10:21 ùá"ç îãäééùä ùðúôñ áòî÷ äéøãï ðùìç ìëìà 24.09.2007 17:23 òåáãé îôòì "äáåðéí" áëôø äðùéà ôúçå áùáéúä 24.09.2007 16:23 
äðäâ ùôâò áàñó øæ æ"ì ìà éåòîã ìãéï ùåèø ùôâò åäøâ øåëá àåôðåò áàæåø äëéðøú ìà éåòîã ìãéï. ìôðé ëçåãùééí ðäøâ àñó øæ æ"ì îôâéòú îë... 28.09.2007 10:36 
äçùåã áúàåðú ôâò åáøç áëáéù äçåó ééùàø áîòöø 3 éîéí äåàøê áùìåùä éîéí îòöøå ùì òéîàã â'éåñé, úåùá àåí àì-ôàçí, äçùåã áâøéîú úàåðú ôâò åáøç áëáéù äçåó ì... 28.09.2007 10:35 
2 úåùáé ñåìí ðòöøå áòéöåîä ùì ÷èèä äîåðéú; îòöøí äåàøê á-5 éîéí äåàøê îòöøí ùì ùðé úåùáé äëôø ñåìí ùìéã òôåìä, áçùã ìîòåøáåú á÷èèä äîåðéú ùôøöä ìôðé îñôø éîéí áëôø... 28.09.2007 10:34 
2 ãééøéí çåìöå ììà ôâò îùøéôä ááðééï áðöøú òéìéú ùøéôä ôøöä äáå÷ø ááðééï áï 6 ÷åîåú áðöøú òéìéú. äàù àçæä áçôöéí ùåðéí ùäåðçå áçãø äîãøâåú ùá÷åîä äø... 28.09.2007 10:34 
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 
&